Λιανεμπόριο και οι συνεχείς μεταβολές
Πραγματικά που οδηγείται ο χώρος του Λιανεμπορίου στην Ελλάδα;
Το Λιανεμπόριο στην Ελλάδα έχει συνεχείς μεταβολές και εξελίξεις. Κάποιες αναγκαίες, σε κάποιες έχουμε ήδη αργήσει. Κάποια είναι γεγονότα στην αγορά, κάποια άλλα προβλέψεις. Ας προσπαθήσουμε να καταγράψουμε τις πιο σημαντικές μεταβολές και οι εκτιμήσεις δικές σας.
Οικονομική Κρίση και Πανδημία
Με αφετηρία την οικονομική κρίση του 2009 και, στη συνέχεια, με τις επιπτώσεις της πανδημίας, προκλήθηκαν πολύ μεγάλες ανατροπές και αλλαγές, έως και τεκτονικές δονήσεις στο Λιανεμπόριο.
Πέρα από τις χιλιάδες πολύ μικρές επιχειρήσεις, σε αρκετούς κλάδους, δεν άντεξαν και μεγάλες αλυσίδες λιανικής. Αρκετές απο αυτές εξαφανίστηκαν από τον επιχειρηματικό “χάρτη” της χώρας. Κάποιες όπως οι “Μαρινόπουλος” και “Βερόπουλος” άλλαξαν χέρια και επωνυμία με διαφορετικές φιλοσοφίες και κουλτούρες. Άλλες παρέμειναν χρεωκοπημένες όπως η “Ατλάντικ” κ.ά.
Εκτός από τα super market, είχαμε παρόμοιες περιπτώσεις σε μεγάλους οργανισμούς. Αλυσίδες καταστημάτων όπως: ηλεκτρικών ειδών “Ηλεκτρονική Αθηνών”, ένδυσης “Glou”, “Fokas”, “Sprider Stores”, στα έπιπλα η “Neoset” και πολλές άλλες.
Πολλές ατομικές ή και οικογενειακές επιχειρήσεις, σε παραδοσιακές αγορές, όπως καφέ, φούρνοι / εστίαση, Μικρή Λιανική, ένδυση κ.λπ., κλείνουν. Συνήθως αντικαθίστανται από μεγάλες αλυσίδες, αλλάζοντας τόσο το ιδιοκτησιακό καθεστώς όσο και το εργασιακό. Παράλληλα κάποιοι από τους παλιούς επιχειρηματίες ξεκινούν πάλι μία νέα προσπάθεια.
Κάποιοι από τους τέως ιδιοκτήτες, αναγκάζονται να γίνουν υπάλληλοι, κάποιοι μετατρέπονται σε franchisees, στο αντικείμενο τους ή σε άλλον χώρο. Αυτό επιβεβαιώνεται και από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Το 2009 σε σύνολο 187.870 λιανεμπορικών επιχειρήσεων (που απασχολούσαν έως 9 άτομα), παρέμειναν 135.519 το 2020. Λογική η μείωση, αλλά όχι αποκαρδιωτική. Παρέμεινε ένας ικανός αριθμός μικρών επιχειρήσεων σε ό,τι αφορά στη συμμετοχή τους στο σύνολο του Λιανεμπορίου, κάτι που συνδέεται τόσο με την ανάγκη για βιοπορισμό, όπως προαναφέρθηκε, όσο και με τη δομή της ελληνικής οικονομίας.
Το φαινόμενο αυτό ισχύει και για τη Γερμανία (άρθρο Ναυτεμπορικής στις 24.4.23). Μόνο για το 2023 προβλεπόταν ότι θα κλείσουν περίπου 9.000 καταστήματα, σύμφωνα με πρόβλεψη της Γερμανικής Ένωσης Λιανικής (HDE). Με βάση τα στοιχεία της HDE, σε όλη τη Γερμανία απομένουν ακόμη 311.000 μικρά καταστήματα, εκτός από τις μικρότερες επιχειρήσεις. Για σύγκριση: το 2015 ήταν σχεδόν 373.000.
Ηλεκτρονικό Εμπόριο & Τεχνολογία
H εκτόξευση του ηλεκτρονικού εμπορίου έφερε μεγάλη αλλαγή δεδομένων την προηγούμενη πενταετία, ακόμα και σε κλάδους που μέχρι τότε φάνταζε αδύνατη όπως η υπόδηση, οι αγορές νοικοκυριού κ.λπ., όπου οι καταναλωτές εμπιστεύονται τα ηλεκτρονικά καταστήματα ακόμη και για την αγορά νωπών τροφίμων (φρούτα, λαχανικά, ψάρια και κρέατα). Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο τζίρος των επιχειρήσεων που προήλθε από το ηλεκτρονικό κανάλι (είτε μέσω ιστοσελίδας είτε μέσω εφαρμογής) ανήλθε το 2022 σε 20,46 δισ. ευρώ. Μάλιστα, η συγκεκριμένη αύξηση του 2022 σε σύγκριση με το 2021 ήταν της τάξης του 54,5% .
Με την επαναλειτουργία των φυσικών καταστημάτων αλλά και τη ραγδαία εξέλιξη των νέων τεχνολογιών, αυτό που επιχειρείται στο λιανεμπόριο είναι το λεγόμενο “phygital” (από τον συνδυασμό του physical=φυσικό και του digital=ψηφιακό), η χρήση στην πράξη των νέων τεχνολογιών για την παροχή υπηρεσιών στον φυσικό κόσμο, μέσα από την αξιοποίηση των δεδομένων, της τεχνητής νοημοσύνης κ.ά.
Εξελίξεις πολύ ραγδαίες, όπου οι συγκεκριμένες τεχνολογίες εφαρμόζονται και θα αναπτυχθούν και στην Ελλάδα σε ολιστική εφαρμογή. Υπηρεσίες “σκαναρίσματος”, όπου με το κινητό του ο καταναλωτής μπορεί να λαμβάνει επιπλέον πληροφορίες για ένα προϊόν και ταυτόχρονα να πληρώνει χωρίς να περνάει από το ταμείο, με αυτόματη χρέωση της πιστωτικής ή χρεωστικής κάρτας του, έως ψηφιακούς οδηγούς αγορών και αυτόνομη παράδοση παραγγελιών, ακόμα και μέσω drone.
Προσφορές – Εκπτώσεις – Bazaars
Κανείς πραγματικά δεν γνωρίζει που θα καταλήξει η όλη κατάσταση στο Λιανεμπόριο και ποιος πληρώνει τι.
Ποιες είναι οι πραγματικές κοστολογικές συνθήκες, πώς διαμορφώνονται οι τιμές, οι παροχές και σε ποιες τιμές οι εκπτώσεις. Πολύ επιφανειακά κερδίζει ο καταναλωτής, αλλά σίγουρα όχι πάντα. Τα πλαίσια που θα μπουν κάποια στιγμή θα επιφέρουν νέα δεδομένα στο Λιανεμπόριο.
Διεύρυνση Ωραρίων – Αλλαγή Αντίληψης για Αγορές στο Κέντρο
Τα LIDL ενεργοποίησαν ήδη νέο ωράριο ανατροπών. Πάνω από 230 καταστήματα της γερμανικής αλυσίδας ανοίγουν πλέον πανελλαδικά 15 λεπτά νωρίτερα, από τις 7.45 το πρωί αντί για τις 8.00, όπως κάνουν όλα τα υπόλοιπα super market. Οσο για τα Σάββατα θα κλείνουν μία ώρα αργότερα, στις 9.00 το βράδυ και όχι στις 20.00.
Μία άλλη απόφαση είναι αυτή για άνοιγμα τις Κυριακές στις τουριστικές περιοχές, στις οποίες περιλαμβάνονται το κέντρο της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης αλλά και πολλά ακόμα αστικά κέντρα της ηπειρωτικής χώρας και νησιά (που το είχαν), κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου.
Τα μεγάλα super market της ελληνικής αγοράς και γενικά το Λιανεμπόριο θα κληθούν να αποφασίσουν τη στρατηγική και τις πολιτικές τους. Το σίγουρο είναι ότι αν όλοι οι μεγάλοι κατευθυνθούν προς αυτήν την προσέγγιση. Στους μεγάλους “χαμένους” εκτιμάται ότι θα είναι τα mini market, τα μικρά μπακάλικα της γειτονιάς, αλλά και τα καταστήματα ευκολίας (convenience stores) που έχουν ως πλεονέκτημα το διευρυμένο ωράριο.
Αξιοσημείωτη είναι, επίσης, μία προδιαγραφόμενη τάση απομάκρυνσης από τα κέντρα των πολύ μεγάλων πόλεων. Μία έρευνα στα τέλη του περασμένου έτους στη Γερμανία (με τη συμμετοχή 69.000 ανθρώπων σε 111 πόλεις), από το Ινστιτούτο Ερευνών Λιανικής (IFH), έδειξε ότι η ελκυστικότητα των κέντρων στις πόλεις δεν είναι πλέον η καλύτερη. Οι λόγοι; Το κυκλοφοριακό, η συμφόρηση, η σπατάλη χρόνου, η μεγάλη ανάπτυξη εμπορικών κέντρων εκτός των ιστών και η ανάπτυξη τοπικών αγορών με ελκυστικά καταστήματα και concept stores (αναπτύσσονται ραγδαία σε πολλές πόλεις).
Και το ερώτημα που τίθεται είναι “What’s next”;
Το σίγουρο είναι ότι αργά ή γρήγορα, θα έχουμε και άλλες μεταβολές, νέες τάσεις, νέες επενδύσεις, νέα νομοθετικά πλαίσια. Σταδιακά, θα μπούμε σε τελείως άλλους και διαφορετικούς ρυθμούς και προσεγγίσεις εξέλιξης αλλά και μεταρρυθμίσεων.
Οπότε ποιες είναι οι σταθερές που μπορούμε να προσβλέπουμε και να υπολογίζουμε;
Ευελιξία, προσαρμοστικότητα και δεκτικότητα στην καινοτομία του επιχειρείν, από όλους. Τόσο από πλευράς ιδιοκτησιακού καθεστώτος, όσο και από πλευράς εργαζομένων, με την ανάλογη νομοθετική κάλυψη, προς κάθε κατεύθυνση, από το κράτος.
Άρθρο από τον Βασίλη Τσίγκανο
CEO & Partner / Concept On Action
